Feiten

Hjir fine jim in karút oan feiten oer talen en meartaligens. Yn ús ferskaat-arkbak komt meikoarten in flyer mei in gearfetting fan dizze ynformaasje – om om te partsjen op  jim eveneminten!

FEITEN OER TALEN

Yn Europa kin mei rjocht praat wurde fan in taaltizeboel. 

De Ried fan Europa – mei 47 Europeeske lidsteaten – beneamt 225 autochtoane talen en taalgroepen, mei likernôch 100 miljoen sprekkers. Neffens de Ried fan Europa wurdt it Baskysk beskôge as de âldste taal dy’t hjoed de dei noch sprutsen wurdt yn Europa.

Neffens offisjele sifers fan de Europeeske Uny (EU) binne der neist de 24 offisjele talen fan de EU mear als 60 regionale of minderheidstalen, dêr’t  it totaal tal sprekkers fan rûsd wurdt op 40 miljoen.

Christoph Pan rûst it oantal talen yn Europa op likernôch 90;  37 dêrfan wurde as nasjonale taal sprutsen en 53 talen wurde rekkene ta de „steatleaze talen“.

Ta de grutte steatleaze talen hearre it Katalaansk en it Oksitaansk, mei elk likernôch 6 miljoen sprekkers. Dy talen hawwe dus mear sprekkers as bygelyks it Finsk (5 miljoen), Deensk (5 miljoen), Noarsk (4 miljoen) en it Kroätysk (4,5 miljoen); allegear nasjonale talen. Mar ek it Welsh, Baskysk, Frysk en Bretonsk lizze boppe de kritike taalgrins, lykas de talen fan in stikmannich befolkingsgroepen yn Ruslân, sa as de Basjkieren en de Tsjûwasjen.

De kritike grins foar in taal om te oerlibjen leit by likernôch 300.000 sprekkers. Dat betsjut dat sa’n 80% fan de Europeeske minderheidstalen faai stiet. Dêrom is it nedich om de Europeeske minderheden te beskermjen en te stypjen.

Under de kritike taalgrins leit de grutte mearderheid fan de regionale en minderheidstalen, sa as it Ladinysk, it Reto-Romaansk, Heech- en Leechsorbysk, it Noardfrysk en it Kasjûbysk.

Alle 36 Europeeske lannen mei mear as 1 miljoen ynwenners hawwe op syn minst trije minderheden.

Mei oare wurden: Europa hat gjin homogene naasjes.

Elke sande Europeaan heart by in etnyske, nasjonale minderheid. 

FEITEN OER MEARTALIGENS

De EU-boargers tinke oer it algemien wakker posityf oer meartaligens. 88% is derfan oertsjûge dat it goed is om neist de memmetaal noch oare talen te sprekken en hast alle Europeeske boargers (98%) binne  fan betinken dat it learen fan talen tige wichtich is foar de takomst foar harren bern.

Dêr stiet foaroer dat op it stuit mar in kwart (25%) fan de Europeeske boargers op syn minst twa oare talen sprekt.

De mearderheid fan de Europeeske boargers (81%) fynt dat alle talen dy’t yn ‘e EU sprutsen wurde, deselde rjochten ha

In stúdzje fan de Europeeske Kommisje (2009) fettet de wittenskiplike befinings oer de positive effekten fan meartaligens sa gear:

Meartaligens en praktyske taalkennis binne in betingst foar de ynterkulturele dialooch, it maatskiplike dielname en mobiliteit en foar it begripen fan de Europeeske wearden en it kulturele erfgoed.

Meartaligens helpt by it oanlearen fan oerstigende kearnfeardichheden en it ferheget de prestaasjes by it tinken, learen, probleemoplossen en kommunisearjen, en it is in boarne foar kreatyf en fernijend tinken.

Kreativiteit en fernijing binne kearnfeardichheden foar de ynsetberens yn it beropslibben, konkurrinsjefeardigens en it ûntwikkeljen fan in pioniers- en ûndernimmersgeast.

Quellen:
Eurobarometer 2012 “Europeans and their languages”
EUROMOSAIC I study, 1996, Fig.9
European Centre for Modern Languages, Council of Europe
European Commission
“Ik snack platt, du ok?”, In: ZEIT ONLINE
Pan, Christoph / Pfeil, Beate Sibylle, National Minorities in Europe – Handbook, Braumüller 2003
Prof. Dr. Els Oksaar, in: Předskok z dwěmaj rěčomaj, ed. by Domowina – Rěčny centrum WITAJ, Budyšin 2005
Prof. Dr. Jeroen Darquennes, University of Namur (Belgium)
Prof. Dr. Tatyana Smirnova, Professor and Chair for Ethnography at the Omsk F. M. Dostoevsky State University